Trưa nay
12-3, hãng tin Kyodo cho hay số người chết do động đất và sóng thần lên
tới 1.600 người. Một vụ nổ tại lò phản ứng số 1 của nhà máy điện hạt
nhân Fukushima số 1 đã xảy ra làm 4 người bị thương.
>> Xem video trận động đất kinh hoàng ở Nhật
>> Nhật Bản tiếp tục rung chuyển, rò rỉ phóng xa

Sáng sớm nay lại xảy ra một cơn dư chấn mạnh 6,8 độ richter ở ngoài khơi.Nhật
đã ban bố tình trạng khẩn cấp đối với 5 lò phản ứng hạt nhân, phóng xạ
cao gấp 8 lần quanh khu vực nhà máy. Các chuyên gia điều hành Tổ số 1
của Nhà máy điện hạt nhân Fukushima
Daiichi đã vật lộn để giảm nhiệt độ và áp suất bên trong lò phản ứng
sau khi trận động đất kèm sóng thần khủng khiếp làm mất nguồn điện và
làm hỏng máy phát dự phòng, khiến hệ thống làm mát lõi phản ứng cũng
dừng hoạt động.Các chuyên gia trong ngành đánh giá mất khả năng
làm mát lõi phản ứng là sự cố thuộc dạng nguy hiểm nhất tại nhà máy điện
hạt nhân.Ngay lập tức, 3.000 người dân ở quanh nhà máy trong
phạm vi 3km được lệnh sơ tán khẩn cấp nhưng sau đó vùng sơ tán phải mở
rộng đến 10km khi các chuyên gia đo được mức độ phóng xạ cao gấp 8 lần
bình thường ở bên ngoài lò phản ứng và gấp 1.000 lần so với thông thường
bên trong phòng điều khiển của Tổ số 1.
Chính phủ Nhật Bản ngay lập tức ban bố tình trạng khẩn cấp ở
tổ máy của Daiichi - nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước này. Nhưng
chỉ vài giờ sau đó, Công ty Điện lực Tokyo
điều hành nhà máy điện thuộc khu liên hợp Daiichi bao gồm 6 lò phản ứng
ở phía đông bắc Nhật Bản, tiếp tục tuyên bố mất khả năng làm mát một lò
phản ứng khác ở Daiichi và 3 tổ máy khác ở khu liên hợp Fukushima Daini

gần đó.
Tình hình buộc chính phủ mau chóng ban bố tình trạng khẩn cấp ở
bốn tổ máy này và gần 14.000 người dân sống gần đó phải đi sơ tán.Cơ
quan an toàn hạt nhân Nhật Bản cho hay tình hình ở Tổ số 1 của
Fukushima Daiichi là tồi tệ nhất, khi áp lực trong lò phản ứng đã tăng
gấp đôi bình thường
Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho hay các máy
phát chạy dầu diesel lẽ ra có thể giúp hệ thống làm mát vận hành được đã
bị sóng thần cuốn nước vào làm ướt sũng và hư hỏng.
Chuyên gia tại Daiichi phải mở van để xả hơi phóng xạ để giảm
áp lực bên trong lò phản ứng, khiến mức độ phóng xạ cao hơn bình thường
trong và ngoài phòng điều khiển, nhưng nếu không mở, họ sẽ đối
mặt với khả năng nổ lò phản ứng gây tác hại rộng lớn hơn.
Các công nhân nhà máy cố gắng hạ nhiệt độ cho lõi phản ứng
nhưng không thành công mau chóng như mong đợi. Họ chỉ có thể tạm thời hạ
nhiệt bằng một hệ thống dự phòng nhưng nó không hoạt động tốt như hệ
thống chính thức.
Ngay cả khi lò phản ứng đã được tự động đóng lại, các phụ phẩm
phóng xạ sản sinh nhiệt có thể tạo ra khí hydro, làm tan chảy nhiên
liệu phóng xạ hay thậm chí tràn ra khắp phòng chứa.
Mặc dù đã lên kế hoạch chủ ý xả phóng xạ, Chánh văn phòng Nội
các Nhật Bản Yukio Edano cho hay nhà máy 40 năm hoạt động này không bị
rò rỉ phóng xạ. "Với việc sơ tán dân khẩn cấp và gió hướng ra
biển, chúng tôi có thể đảm bảo an toàn cho người dân", ông nói trên truyền hình sáng nay 12-3.
Tiến sĩ Irwin Redlener tại Đại học Columbia
(Mỹ) nhận định mức độ phóng xạ bên ngoài nhà máy như thông báo trên
chưa gây nguy hiểm ngay lập tức đến tính mạng con người nhưng nó sẽ làm
tăng khả năng ung thư tuyến giáp trong thời gian sau đó.
Trong khi đó, độ phóng xạ bên trong nhà máy là ở mức cực cao,
có thể gây tác động xấu đến sức khỏe của các nhân viên làm việc trong
đó.
Khu liên hợp Daiichi nằm ở thành phố Onahama, cách đông bắc Tokyo
270km. Tổ máy số 1 có công suất 460 megawatt bắt đầu hoạt động năm 1971
và dùng công nghệ lò phản ứng nước sôi, vận hành turbine bằng nước
phóng xạ, không giống các lò phản ứng áp lực mới hơn hiện nay.
Quan chức Ippo Maeyama của Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết đã
có hàng chục đoàn binh chủng được huấn luyện để đối phó với thảm họa hóa
học đã được cử đến nhà máy này làm nhiệm vụ.
Trong khi đó, các chuyên gia kỹ thuật nói rằng nhà máy sẽ mau
chóng ổn định lại mọi vấn đề, thời gian tính bằng giờ chứ không phải
bằng ngày.Arnold Gundersen, kỹ sư trong ngành điện hạt nhân, đưa
ra biện pháp gợi ý các bơm áp lực cao có thể tạm thời làm mát lò phản
ứng trong trường hợp này bằng ắc quy dự phòng. "Họ có thể mở - đóng van
xả để điều phối áp lực. Ắc quy sẽ hỏng sau vài giờ nhưng thay thế được",
ông nói.
Các chuyên gia cho biết nếu nhiệt độ tăng đến hơn 2.000 độ
Fahrenheit (1.000 độ C), nó sẽ tạo ra phản ứng làm gãy kim loại
zirconium bọc nhiên liệu hạt nhân uranium. Phản ứng này cũng sinh khí
hydro có thể gây nổ khi nước lạnh dâng trở lại vào lò phản ứng. Đây là
vấn đề của sự cố Three Mile Island năm 1979 ở bang Pennsylvania nước Mỹ.